Stedelijke ontwikkelingsprojecten

Project op de kaart

G550 Nijmegen aardgasvrij

1. Kerninformatie

De doelstellingen aardgasvrij Nijmegen zijn beschreven in de geactualiseerde Warmtevisie, die eind december 2024 door de raad is vastgesteld. In deze warmtevisie staat beschreven hoe de gemeente het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving de komende tien jaar aanpakt. We willen het aardgasverbruik verlagen door betere isolatie en het besparen van energie. Daarnaast zetten we in op het ontwikkelen van warmtenetten. Niet overal gaan we de komende jaren aan de slag met een aardgasvrije aanpak. We moeten onze beschikbare middelen zo goed mogelijk verdelen en kijken naar de mogelijkheden per stadsdeel.

We hebben twee BZK aardgasvrije wijk projecten: Zwanenveld/Lankforst en Buurt Energie Systeem Hengstdal.

Planexploitatie: vastgesteld 8 juli 2020; omzet € 13.090.000; resultaat: € 0,-; oplevering 2028.

Afsluiting planexploitatie: 31 december 2028

Doorpakken de komende 4 jaar:
We pakken door met een meerjarige en projectmatige aanpak voor een transitie naar duurzame, schone en betaalbare vormen van warmte en elektriciteit. Het doel is om 10.000 woningen de komende 8 jaar van het aardgas te halen. Dat doen we langs vier sporen:

• Besparen : Met campagnes en collectieve acties helpen we bewoners, bewonersinitiatieven en bedrijven om energie te besparen door te isoleren. Voor de jaren 2023, 2024, 2025 is € 1,7 miljoen per jaar beschikbaar gesteld om dit werkpakket verder uit te breiden naast de nationale actielijnen van het Rijk. Tenslotte zetten we extra in op het terugdringen van het verbruik van aardgas en elektriciteit bij de bedrijven die het meeste verbruiken in de stad.
• Duurzame warmte : We werken met een projectmatige aanpak aan de warmtetransitie en doen dit nadrukkelijk samen met inwoners. Per project onderzoeken we samen met betrokken partijen in de wijk wat mogelijk is en leggen een businesscase voor aan de gemeenteraad. Om de warmtetransitie mogelijk te maken, zetten we vaart achter het aanleggen van warmtenetten. We beschouwen dit als een nutsvoorziening en kiezen voor twee oplossingsrichtingen: we ondersteunen bewonerscollectieven in de stad die zelf een duurzame warmteoplossing vinden èn investeren samen met publieke partijen in collectieve warmtenetten. Hiermee kunnen we het publieke belang waarborgen: duurzaamheid, haalbaarheid en betaalbaarheid voor bewoners en ondernemers. We starten met collectieve publieke warmtelevering in Dukenburg en mogelijk Stationsdistrict. Hiervoor zijn forse budgetten nodig. We blijven ten slotte investeren in onze lobby om de nieuwste innovaties en kennis naar Nijmegen te halen.
• Duurzame opwek : We grijpen alle mogelijkheden aan om duurzame elektriciteit op te wekken. Dat doen we door in regionaal verband uitvoering te geven aan de Regionale Energiestrategie en met onze ambitie om op alle daken van nieuwe gebouwen zonnepanelen te laten leggen. We geven hierin zelf het goede voorbeeld. We sporen eigenaren van maatschappelijk vastgoed aan om te verduurzamen en stimuleren mogelijkheden op het gebied van groene waterstof. Daarnaast gaan we meer elektrische laadpalen plaatsen. Al deze ontwikkelingen leiden tot een explosieve groei van vraag en aanbod op het elektriciteitsnet, daarom hebben we een Masterplan netcongestie opgesteld. We werken hierbij actief samen met de netbeheerders en versnellen vergunningprocedures waar mogelijk.

• Duurzame initiatieven : Naast deze projectmatige aanpak blijven we duurzame initiatieven van ondernemers en in de wijken stimuleren. Met onze aanjaagsubsidies ondersteunen we innovatieve initiatieven.

2. Projectgegevens

3. Ontwikkelingen laatste jaar

Ontwikkelingen van de doelstelling(en) van het project

• Dukenburg . Principebesluit raad dat de warmtetransitie Dukenburg het beste kan worden vormgegeven met collectieve warmte. Verdere uitwerking rolneming gemeente bij publiek integraal warmtebedrijf (Dukenburg).
• Samen met betrokken partners is gewerkt aan participatie– en communicatieplan Zwanenveld en Lankforst in Dukenburg.
• Hengstdal . Voor de Bomenbuurt in deze wijk is subsidie ontvangen van het ministerie van BZK voor de pilot Buurt Energie Systeem. Deze pilot is een samenwerkingsverband tussen de gemeente, Alliander en woningcorporatie Woonwaarts en door het vroegtijdig stoppen van de draagvlakmeting on hold gezet. In 2024 is het proces geëvalueerd
• Stationsdistrict. In Stationsdistrict biedt een warmtenet de beste kansen om zowel de beoogde nieuwbouw als de bestaande bouw aardgasvrij van warmte te voorzien. In 2024 is dit verder onderzocht. In 2025 worden verschillende onderwerpen verder uitgewerkt.
• Winkelsteeg. Er is onderzoek gedaan naar ‘warmte- en koudestrategie Winkelsteeg’. De conclusie is dat de ondergrond geschikt is voor een collectief WKO systeem voor nieuwbouw . Via tenders voor dit systeem voorgeschreven voor deze nieuwbouw.
• Besparen. Op 1 februari 2023 heeft de raad Programma Energie Besparen Woningen vastgesteld. In dit programma wordt de aanpak en strategie beschreven waarmee we de komende jaren onze inwoners gaan ondersteunen bij het besparen van energie. Voor de wijken die het meest door energiearmoede getroffen zijn hebben we een aanpak met Energiefixers en zetten we energiecoaches in. In 2024 is de Doe-Het-Zelf actie gestart en is succesvol gebleken. 600 adviezen en ruim 200 cadeaukaarten voor isolatiemateriaal zijn verstrekt. De stadsbrede campagne verduurzamen van de woning werpt haar vruchten af.
• Duurzame opwek . Als gemeente participeren we in verschillende pilots om duurzame bronnen te ontwikkelen, zoals ultradiepe geothermie.

Eventuele veranderingen in de scope, het resultaat en de planning
De routekaart voor warmtenet Dukenburg is qua doorlooptijd in 2024 aangepast, de raad is hierover geïnformeerd.

Scenario’s
Niet van toepassing.

Voortgang op het gebied van participatie, communicatie en afstemming stakeholders

Participatie en communicatie wordt structureel ingezet bij de uitvoering van de verschillende sporen om zo een klimaatneutrale stad te kunnen zijn in 2050. Afstemming met stakeholders vindt enerzijds stadsbreed plaats via het stedelijk management overleg en anderzijds via de verschillende projecten. In Nijmegen zijn meerdere bewonersinitiatieven ontstaan of in oprichting. Deze initiatieven hebben samen de vereniging ‘Bewonerssteunpunt energietransitie’ opgericht. Verder wordt het Bewonerssteunpunt financieel ondersteund door de gemeente. Dit Bewonerssteunpunt vervult een belangrijke rol in de ambitie van de gemeente om samen met inwoners de energietransitie en verduurzaming in de wijken te realiseren. In 2024 zijn de voorbereidingen voor het klimaatberaad/inwonersberaad verder voorbereid.

4. Financiën

Prognose eindresultaat per 01-01-2024   €    0,-    neutraal
Prognose eindresultaat per 01-01-2025   €   0,-    neutraal

Toelichting verschillen

• Er zijn extra rijksmiddelen ontvangen voor Lokale Aanpak Isolatie. De rijksmiddelen alsmede die van de provincie zijn bestemd ter dekking van bepaalde uitvoeringskosten en specifieke bestedingsdoeleinden.
• De plankosten alsmede Bijdrage gemeente zijn lager geworden. Ter dekking van de plankosten zijn vnl. de gemeentelijke middelen ingezet. Daarnaast zijn de budgetten voor personele lasten van Stadsontwikkeling m.i.v. 01-07-2024 niet meer op dit project begroot, maar overgeheveld naar de uitvoeringskosten van Stadsontwikkeling. Derhalve is de post Bijdrage gemeente afgenomen.
• De gerealiseerde kosten en opbrengsten zijn in mindering gebracht op het krediet waardoor in bovenstaand overzicht de kosten en opbrengsten niet zichtbaar zijn.

5. Risico(beheersing)

1.   De uitvoering van het projectplan kent vanwege de schaal en de complexiteit hoge ambtelijke uitvoeringskosten. Deze worden door het rijk deels gecompenseerd.

2.   Het investeringsniveau voor de realisatie van een warmtenet kent grote financiële risico’s.
3.   De daadwerkelijke realisatieperiode van de diverse projecten is onzeker.

4.    Voor de realisatie van warmte- en energieoplossingen is veel ambtelijke inzet en deskundigheid nodig die niet gelijk op gaat met de enorme urgentie die nu gevoeld wordt om te verduurzamen.

Beheersmaatregelen:

1.   De plankosten worden maandelijks gemonitord en in meerjarig perspectief sluitend gemaakt overeenkomstig de beschikbare gemeentelijke en rijksmiddelen.
2.   In de businesscase voor het warmtenet worden alle gevoeligheden geanalyseerd en de risico’s waar mogelijk beheerst. Besluitvorming en verantwoording vindt plaats in de raad.
3.    Periodiek de voortgang monitoren en wanneer/waar nodig diverse stakeholders (raad en subsidieverstrekkers) hierover benaderen en informeren.
4.   Gemeente zet in om het team te verstevigen en tevens opgave gericht te introduceren om daarmee voldoende capaciteit vrij te spelen bij diverse gemeentelijke afdelingen o.a. stadsrealisatie, communicatie, juridische zaken, stadsontwikkeling.

6. Beslispunten

Geen.

7. Plangebied